«Το ΔΝΤ ήλθε για να μείνει πολλά χρόνια»

       Το ΔΝΤ θα μείνει για πολλά χρόνια στην Ελλάδα, υποστηρίζει η Κατερίνα Αλεξανδράκη. Επί χρόνια στέλεχος του ταμείου, υπήρξε μέλος της ομάδας αξιολόγησης της Αργεντινής. Εξηγεί γιατί το ΔΝΤ απέτυχε στην περίπτωση της χώρας της Λατινικής Αμερικής, αλλά υπεραμύνεται του ρόλου του ταμείου στις περιπτώσεις χωρών που αντιμετωπίζουν προβλήματα. 

       Η κ. Αλεξανδράκη μάλιστα αποδίδει ευθύνες για την κατάσταση, στην οποία περιήλθε η Ελλάδα, στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το ΔΝΤ, καθώς γνώριζαν πολύ καλά τι συμβαίνει, αλλά δεν έπραξαν τίποτα. Υποστηρίζει μάλιστα ότι φταίνε και οι αγορές, που απέτυχαν να δουν το πρόβλημα πριν από τον Οκτώβριο του 2008, ενώ μετά συμπεριφέρθηκαν ως αγέλη. 

 

Εργαστήκατε για το ΔΝΤ σε μια περίοδο που γνώρισε τη μεγαλύτερη αποτυχία του στην Αργεντινή, κάτι που βιώσατε εκ των έσω ως μέλος του προγράμματος αξιολόγησης.

     Υπάρχει ένα μενού μέτρων και το ΔΝΤ δεν μπορεί να τα επιβάλει, αν δεν μπορεί μια κυβέρνηση να τα περάσει. Εάν αποτύχει ένα πρόγραμμα, όπως έγινε με την Αργεντινή, είναι αποτυχία και για τις δύο πλευρές. Το πρόγραμμα στην Αργεντινή απέτυχε, γιατί από την αρχή ήταν αποτυχημένος ο σχεδιασμός και κυρίως γιατί δεν υπήρξε ποτέ συναίνεση. 

Αυτή η αποτυχία μπορεί, όμως, να συμβεί και στην περίπτωση της Ελλάδας...

    Θα είναι αποτυχία, αν η κυβέρνηση Παπανδρέου υπογράψει κάτι που δεν μπορεί να το εξηγήσει στους πολίτες με επιχειρήματα. Μπορεί κάποιος να «δαιμονοποιήσει» το Ταμείο στην κοινή γνώμη, αλλά πρέπει να εξηγήσει με επιχειρήματα και τι ακριβώς συμβαίνει. 

Η κακή φήμη και οι αντιδράσεις για τα αντιλαϊκά προγράμματα που εφαρμόζει δεν επηρεάζουν τα στελέχη του ΔΝΤ;

    Την κακή αυτή αύρα του ΔΝΤ την έζησα στο πρόγραμμα αξιολόγησης για την Αργεντινή. Για παράδειγμα, δεν μπορέσαμε τελικά ποτέ να επισκεφτούμε τη χώρα, γιατί ποτέ δεν μας κάλεσαν οι κυβερνήσεις της. Εμενα προσωπικά δεν με επηρέασε αρνητικά. Οταν φθάνεις στο σημείο να πάρεις σκληρά μέτρα, είναι πιο εύκολο να τα φορτώσεις στον αποδιοπομπαίο τράγο, το ΔΝΤ, παρά να πεις ότι ήταν αποτέλεσμα μιας χρεοκοπημένης πολιτικής. 

Στην περίπτωση της Ελλάδας, πώς είναι δυνατόν ένα μείγμα εισπρακτικών μέτρων και περιστολής δαπανών σε μια οικονομία που είναι σε ύφεση να αποτελεί συνταγή που μπορεί να βγάλει τη χώρα από το αδιέξοδο;

     Στην περίπτωση μιας «συνηθισμένης» ύφεσης η περιστολή των δημοσίων δαπανών φυσικά και δεν είναι η ιδανική συνταγή, το αντίθετο μάλιστα. Ομως στην περίπτωση της Ελλάδας δεν έχουμε «συνηθισμένη» ύφεση. Δυστυχώς, η οικονομική ύφεση συνυπάρχει με άλλους δύο μεγάλους περιορισμούς: Πρώτον, οι αγορές δεν μας δανείζουν πλέον, διότι έχουν χάσει την πίστη τους ότι το μέγεθος του δημόσιου χρέους είναι βιώσιμο και, δεύτερον, είμαστε εγκλωβισμένοι στο ευρώ, δηλαδή, δεν έχουμε δική μας νομισματική πολιτική. Το πρόγραμμα του ΔΝΤ δεν μας υπόσχεται, βέβαια, ότι η ύφεση θα αποφευχθεί. Ισα ίσα αυτό που μας λέει είναι ότι, αν θέλουμε να παραμείνουμε στο ευρώ και αν δεν θέλουμε να χρεοκοπήσουμε, τότε πρέπει να υποστούμε μεγάλη ύφεση για 1-2 χρόνια. 

Πού εντοπίζετε τα λάθη που έγιναν;

      Μπήκαμε στο ευρώ και χάσαμε όλους τους μηχανισμούς πειθαρχίας της οικονομικής πολιτικής. Η Ελλάδα δεν εκμεταλλεύθηκε από την αρχή τον φθηνό δανεισμό, που της παρείχε η είσοδός της στην ευρωζώνη. Αντί γι' αυτό, δανειζόταν ακόμη περισσότερα. Ο ρυθμός ανάπτυξης δεν ήταν βιώσιμος, διότι στηριζόταν αποκλειστικά στις πιστώσεις προς τους ιδιώτες και το κράτος. Φταίει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το ΔΝΤ, που γνώριζαν πολύ καλά τι συμβαίνει. Φταίνε οι αγορές, που παρέβλεπαν το τεράστιο χρέος και δάνειζαν με πολύ χαμηλό spread. Η αγορά απέτυχε να δει το πρόβλημα πριν από τον Οκτώβριο του 2008, γιατί έχει πάντα τη νοοτροπία του κοπαδιού. Μετά συμπεριφέρθηκε, όπως έπρεπε να συμπεριφερθεί πριν από δεκαετία. Ομως, πρώτα απ' όλα, η οικονομική κρίση είναι αποτέλεσμα της χρεοκοπίας του πολιτικού συστήματος. Ολοι απέτυχαν, αλλά πρώτοι οι Ελληνες. 

Τι εκτιμούν οι αγορές τώρα στη Νέα Υόρκη για τα σενάρια περί αναδιάρθρωσης του χρέους και εξόδου από το ευρώ;

     Για πιθανή έξοδο από το ευρώ, οι αγορές δίνουν λίγες πιθανότητες. Για την αναδιάρθρωση του χρέους, δίνουν ακόμη μεγάλες πιθανότητες. Αυτό θα εξαρτηθεί από το μοντέλο ανάπτυξης που θα ακολουθηθεί τα επόμενα χρόνια και τι διαρθρωτικά μέτρα θα παρθούν. Αν η Ελλάδα δεν καταφέρει να αυξήσει το ρυθμό ανάπτυξης, η αναδιάρθρωση είναι αναπόφευκτη. Αυτό που πρέπει να συνειδητοποιήσουμε είναι ότι είναι αδύνατο μια τέτοια αναστροφή μοντέλου ανάπτυξης να συντελεστεί τα επόμενα τρία χρόνια. Οπότε, ας έχουμε στο μυαλό μας ότι το ΔΝΤ ήλθε για να μείνει πολλά χρονια. 

Θα υπάρξει κάτι, με την εποπτεία του ΔΝΤ στη χώρα, που μπορεί να λειτουργήσει θετικά και υπέρ των πολιτών;

     Πιστεύω σ' αυτό που αντιπροσωπεύει το ΔΝΤ: μια συνεπή και διάφανη οικονομική πολιτική. Η διαφάνεια έλειψε πολύ από την Ελλάδα και μάλιστα η συνεργασία με το ΔΝΤ θα δώσει μια ευκαιρία στους Έλληνες πολίτες κάθε τρίμηνο να αξιολογούν και να διαβάζουν, χωρίς παραποιήσεις στοιχείων, την πρόοδο της οικονομίας. 

WHO is who?

      Η Κατερίνα Αλεξανδράκη υπηρέτησε για έξι χρόνια ως οικονομολόγος στο ΔΝΤ. Υπήρξε υπεύθυνη για θέματα ισοζυγίου πληρωμών, συναλλαγματικής πολιτικής και βιωσιμότητας του εξωτερικού χρέους σε αναπτυσσόμενες χώρες και έλαβε μέρος στις διαπραγματεύσεις προγραμμάτων stand-by στο Περού, τη Γουατεμάλα, τη Σερβία και την Παραγουάη.

     Διετέλεσε μέλος της επιτροπής αξιολόγησης των δύο τελευταίων προγραμμάτων του ΔΝΤ για την Αργεντινή. Παραιτήθηκε από το ΔΝΤ το Δεκέμβριο του 2007 και σήμερα εργάζεται σε μεγάλη επενδυτική εταιρεία στη Νέα Υόρκη. Στο βιογραφικό της συμπεριλαμβάνεται η θητεία της στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως οικονομικής και πολιτικής αναλύτριας. Είναι απόφοιτος του London School of Economics και του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης. 

Πηγή: Θανάσης Τσίτσας -Κυριακάτικη  Ελευθεροτυπία