Εκφράσεις των εκλογών: «καλό βόλι», «δαγκωτό» και «του έριξα μαύρο»

  Η λέξη «ψήφος» προέρχεται από το αρχαίο ρήμα «ψάω», που σημαίνει λειαίνω, ομαλύνω. Η ψηφοφορία στη Σπάρτη της Αρχαίας Ελλάδας γινόταν δια βοής, ενώ στην Αθήνα με ανάταση χεριών (φανερή) ή με όστρακα και σφαιρίδια (κρυφή).

  Το χειρόγραφο ψηφοδέλτιο εμφανίσθηκε στη νεότερη Ελλάδα για πρώτη φορά στις δημοτικές εκλογές του 1834 αλλά καταργήθηκε το 1864. Οι Αρχές στην προσπάθειά τους να περιορίσουν την χειραγώγηση των αγράμματων Ελλήνων, αντικατέστησαν το ψηφοδέλτιο με ένα μικρό μολυβένιο βώλο, το σφαιρίδιο. 

  Στις εκλογές που γίνονταν με σφαιρίδια, οι κάλπες ήταν ορθογώνια μεταλλικά κουτιά, που εσωτερικά ήταν χωρισμένα στα δύο. 

  Στο δεξιό μέρος, που είχε χρώμα λευκό, ήταν το Ναι ενώ στο αριστερό, που είχε χρώμα μαύρο, το Όχι. Μπροστά η κάλπη είχε έναν σωλήνα, που μέσα έβαζε ο ψηφοφόρος το χέρι του και έριχνε το σφαιρίδιο, δεξιά αν ήθελε να υπερψηφίσει τον υποψήφιο και αριστερά αν ήθελε να τον καταψηφίσει, χωρίς να φανερώνεται η προτίμησή του. 

  Ο ψηφοφόρος έπρεπε να περάσει από όλες τις κάλπες (μια για κάθε υποψήφιο) και να πάρει από τον κάθε υπάλληλο που στεκόταν μπροστά (σφαιροδότη), το σφαιρίδιο. Ο σφαιροδότης φώναζε δυνατά το όνομα του υποψήφιου και ο ψηφοφόρος έριχνε το σφαιρίδιο μέσα από έναν σωλήνα, στη μεριά που επιθυμούσε. Εξ ου και οι φράσεις «καλό βόλι», «μαύρο που έχει να φάει», «θα τον μαυρίσω», «τον μαύρισα».
  Υπήρχαν, όμως, φανατικοί ψηφοφόροι που πριν ρίξουν το μολυβένιο βώλο, τον δάγκωναν για να εκφράσουν το πάθος και την ένταση της στιγμής! Από εδώ βγήκε και η φράση «Θα το ρίξω δαγκωτό».

Πηγή: Δημ. Σχ. Ελευθερίου - Κορδελιού