Τους τορπίλισαν, αλλά τους έσωσαν!

  Εβδομήντα δύο ολόκληρα χρόνια μετά βρέθηκε στην πατρίδα των ναυτικών που διέσωσε. Η πρόσφατη άφιξη του γερμανού βετεράνου του Β' Παγκοσμίου Πολέμου Βίλι Γιάκομπ στην Ελλάδα ξύπνησε μνήμες. Επανέφερε στο φως την άγνωστη ελληνογερμανική ναυτική ιστορία του 1939. Μια περιπετειώδη διάσωση, που έγινε διεθνές πρωτοσέλιδο της εποχής.

  3 Οκτωβρίου 1939, θαλάσσια περιοχή κοντά στις βρετανικές ακτές. Το ελληνικό εμπορικό ατμόπλοιο «Διαμαντής» από τις Οινούσσες, ιδιοκτησίας Διαμαντή Πατέρα, μεταφέρει 7.500 τόνους μαγγάνιο από τη Σιέρα Λεόνε στην Αγγλία. Σε καιρό αγγλογερμανικής πολεμικής σύρραξης, κουβαλά στα αμπάρια του πρώτη ύλη για την πολεμική βιομηχανία της Αγγλίας. Σύμφωνα με τους ισχύοντες κανονισμούς, αποτελεί νόμιμο στόχο για το παραπλέον γερμανικό υποβρύχιο U-35, που εκτελεί την πρώτη περιπολία του, έναν μήνα μετά την κήρυξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου κι έναν χρόνο πριν εμπλακεί και η Ελλάδα.

  Αν και είναι σε θέση να τορπιλίσει τον «Διαμαντή» αμέσως, ο κυβερνήτης Βέρνερ Λοτ δεν το κάνει. Γνωστοποιεί στον έλληνα καπετάνιο Πανάγο Πατέρα ότι θα βυθίσει το πλοίο, αφού πρώτα περισυλλέξει το πλήρωμά του. Ρίχνει και προειδοποιητικές βολές για να τον πείσει. Του ζητά να μη χρησιμοποιήσει ασύρματο, ώστε να μην εντοπιστεί το υποβρύχιο από τη βρετανική Αεροπορία, αλλά και να μη ρίξει τις σωσίβιες λέμβους στη φουρτουνιασμένη θάλασσα για την ασφάλεια του ελληνικού πληρώματος.

  Το ελληνικό ατμόπλοιο, ωστόσο, εκπέμπει SOS και πετάει τρεις βάρκες του στο νερό, η μία αναποδογυρίζει. Με θυελλώδεις ανέμους 7-8 μποφόρ και κύματα ύψους 6-7 μέτρων, το πλήρωμα του U-35 κατορθώνει να περισυλλέξει σώους όλους, και τους 28, ναυαγούς του «Διαμαντής» - δώδεκα ήταν από τις Οινούσσες. Λίγο αργότερα, ο γερμανός πλοίαρχος καλεί τον έλληνα συνάδελφό του να δει απ' το περισκόπιο τη βύθιση του «Διαμαντή» με τρεις τορπίλες! Είναι το πρώτο ελληνικό εμπορικό που βυθίζεται κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, χωρίς ακόμα Ελλάδα και Γερμανία να έχουν εμπλακεί σε πόλεμο μεταξύ τους. Για τις επόμενες 36 ώρες, τα 42 μέλη του γερμανικού πληρώματος προσφέρουν στους Ελληνες φαγητό, τσιγάρα, κουβέρτες και χώρο να κοιμηθούν πριν τους αποβιβάσουν τελικά στο ιρλανδικό ψαροχώρι Βέντρι. Στο διάστημα αυτό στην Ελλάδα ήδη τους πενθούν, θεωρώντας ότι το πλοίο βυθίστηκε αύτανδρο! Επρεπε να πάρει τηλέφωνο ο καπετάν Πανάγος τον αδελφό του στο Λονδίνο για να μάθουν τα χαρμόσυνα νέα και να στηθεί γιορτή για την επιστροφή τους.

  Ενενήντα τεσσάρων ετών σήμερα, ο Βίλι Γιάκομπ είναι ένα από τα δύο εν ζωή μέλη του πληρώματος του γερμανικού υποβρυχίου ενώ από τους Ελληνες του «Διαμαντή» δεν ζει, πιθανότατα, κανείς. Υπηρετούσε ως τεχνίτης τορπιλών όταν κλήθηκε κι εκείνος να συνδράμει στην επιχείρηση σωτηρίας των ελλήνων ναυτικών. Πρόσφατα, έκανε πραγματικότητα την επιθυμία του να έρθει οικογενειακώς στην Ελλάδα από την πόλη Μέντεν της Γερμανίας. Βρέθηκε στην Ακρόπολη και στο Μουσείο Μπενάκη, στο Ναυτικό Μουσείο Ελλάδος, στο θρυλικό θωρηκτό «Αβέρωφ», καθώς και στη ναυτική βάση υποβρυχίων στη Σαλαμίνα όπου ξεναγήθηκε στο «Ποσειδών». Το κυριότερο, είχε την ευκαιρία να ταξιδέψει και στις Οινούσσες: φιλοξενούμενος από τον δήμαρχο Ευάγγελο Αγγελάκο, ανιψιό του υποπλοίαρχου του «Διαμαντή» Ζαννή Λαιμού, συνάντησε μερικούς από τους απογόνους του ελληνικού πληρώματος και τους διηγήθηκε λεπτομερώς το ιστορικό αυτό γεγονός. Εμφανώς συγκινημένος, όταν ο δήμαρχος τού επέδωσε αναμνηστικό δίπλωμα, ο κ. Γιάκομπ απάντησε με αφοπλιστική ειλικρίνεια στην ερώτηση για την απόφαση ανθρωπιάς που οι Γερμανοί πήραν σε καιρό πολέμου: «Ηταν κι αυτοί ναυτικοί, όπως και εμείς...».

  Το τέλος του U-35. Λίγο μετά τη βύθιση του «Διαμαντή» στις 29 Νοεμβρίου 1939, το γερμανικό υποβρύχιο U- 35 που έπλεε για τη δεύτερη πολεμική περιπολία του στη Θάλασσα της Νορβηγίας, εντοπίστηκε από τα βρετανικά αντιτορπιλικά «Ικαρος», «Κίνγκστον» και «Κασμίρ» και εβλήθη με βόμβες βυθού. Οι σημαντικές βλάβες που υπέστη το έφεραν υποχρεωτικά στην επιφάνεια και ανάγκασαν τον κυβερνήτη Λοτ να διατάξει το πλήρωμά του να το εγκαταλείψει πέφτοντας στα παγωμένα νερά. Αυτή τη φορά ήταν η ώρα του λόρδου Μάουντμπατεν να σώσει όλους τους γερμανούς ναυτικούς, οι οποίοι πέρασαν τα επόμενα επτά χρόνια κρατούμενοι των Βρετανών.

Πηγή: Στεφανής Πέτρος, Τα Νέα